Aan de basis van een passend en adequaat beheer staat goed en persoonlijk contact met pachters en betrokkenen. De directie van de Stadserven heeft daar, waar dat mogelijk was tijdens de uitbraak van COVID-19 zo goed mogelijk aandacht aan besteed. Diverse actuele thema’s zoals de beleidsvisie, bedrijfsvoering en de stikstof- en fosfaatproblematiek kwamen aan de orde. In november 2020 is de directievoering overgedragen aan Eelerwoude B.V. Met diverse externe stakeholders vonden periodiek gesprekken plaats over de lopende ontwikkelingen en wederzijdse afstemming. Onder andere met de Wildbeheereenheid (WBE), Staatsbosbeheer, de Vereniging Streekbelangen en de gemeente Kampen.
Bezit
In 2020 zijn in het kader van de reconstructie van de N307 door de Stadserven gronden verkocht aan de provincie Overijssel. De totale omvang van het bezit komt daarmee uit 4.663 ha. Er traden verder geen noemenswaardige wijzigingen op in het bezit.
Externe ontwikkelingen
Melkveehouders zagen in 2020 de melkprijs dalen en de kosten van veevoer toenemen. Voor de gemiddelde melkveehouder is het bedrijfsinkomen afgelopen jaar gedaald, maar ligt langjarig nog boven het gemiddelde. De hogere kosten van veevoer zullen naar verwachting ook in 2021 aan de orde zijn als gevolg van de hogere prijzen van soja en tarwe. De vraag naar zuivel blijft naar verwachting op peil. Doordat minister Schouten niet is toegekomen aan de herziening van de pachtwetgeving, is er geen sprake van gewijzigde wet- en regelgeving. De vastgestelde pachtprijs per hectare ligt in 2020 iets lager ten opzichte van 2019.
De impact van de coronacrisis is voor melkveehouders relatief beperkt gebleven doordat het overgrote deel van de melkproductie via de reguliere kanalen wordt verkocht. Voor agrarische bedrijven die bijvoorbeeld aan horeca leveren was de impact van de pandemie groter. Voor bedrijven die direct van het bedrijf aan consumenten leveren was de impact positief. Daarnaast heeft het stelsel van fosfaatrechten vorm gekregen. Dit leidt in combinatie met de grondgebondenheid tot een inkrimping van de veestapel. Ondernemers hebben nog altijd veel belang bij grond, wat ook merkbaar is aan de inschrijvingen op de nieuwe, voor kortlopende pacht aangeboden, percelen. Het beleid van de Stadserven is dat bij onderlinge overname van pachtrechten de fosfaatrechten die samenhangen met het gepachte en die conform de gerechtelijke uitspraken van 26 maart 2019 en 24 september 2019 aan verpachter toebehoren na de overdracht van verpachter blijven. In de pachtwijziging wordt vastgelegd om hoeveel fosfaatrechten het gaat. Bij elke transactie overdracht worden door de Rijksoverheid fosfaatrechten afgeroomd. Hierdoor krimpt de fosfaatruimte op Kampereiland.
PAS
Tot 29 mei 2019 was een natuurvergunning of een ander toestemmingsbesluit nodig voor activiteiten (bijvoorbeeld in de landbouw, woningbouw, wegenbouw of de industrie) waar stikstof bij vrij komt. Toestemming hiervoor was gebaseerd op het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Op genoemde datum oordeelde de Raad van State dat het toenmalige Programma Aanpak Stikstof niet als basis mag worden gebruikt voor toestemming voor activiteiten die extra stikstofuitstoot veroorzaken. Daarbij gaat het onder meer om uitbreiding van veehouderijbedrijven, de komst van een nieuwe woonwijk of de aanleg van een nieuwe weg. Dit heeft geleid tot een grote impasse in het stikstofbeleid en een rem op ontwikkelingen. Om een uitweg uit deze impasse te vinden is in 2020 onder meer de Gebiedsgerichte Aanpak Stikstof (GGA) opgestart. De provincie Overijssel is trekker van de GGA.
Per gebied wordt gewerkt met een gebiedstafel, waarin de belangrijkste partijen, waaronder de gemeenten, vertegenwoordigd zijn. De gebiedstafel werkt aan het bij elkaar brengen van vraag en aanbod van stikstofruimte, aan maatregelen die snel uitgevoerd kunnen worden en aan het opstellen van een gebiedsagenda. In de gebiedsagenda worden de natuur- en stikstofopgaven en andere opgaven in beeld gebracht en worden maatregelen bedacht om deze opgaven te realiseren. De gebiedsagenda wordt in de loop van 2021 verwacht en zal ook gevolgen hebben voor de ontwikkeling van de landbouw in Kampen. Dit naast de bronmaatregelen voor reductie van de stikstofuitstoot die door het rijk worden ontwikkeld.
Agrarische structuurverbetering
Het beleid van de Stadserven is gericht op de vergroting van agrarische bedrijven en op verbreding en verdieping van bedrijfsactiviteiten. Een gezonde agrarische bedrijfsstructuur is namelijk een belangrijke drager van de ruimtelijke kwaliteit en een zwaarwegende factor voor een efficiënte bedrijfsvoering van de pachters. De agrarische structuur kan worden verbeterd als er gronden van pachters of anderszins vrijkomen of door kavelruil. In 2020 is het kavelruilproject van stichting Coördinatiepunt Kavelruil Overijssel afgerond. Hierdoor is in een aantal deelgebieden de agrarische structuur verbeterd. In de beleidsvisie is opgenomen dat de Stadserven zelf de agrarische structuurverbetering kan aanjagen door het inkopen van pachtrechten en het weer uitgeven van grond in erfpacht. De beleidsvisie is mede in verband met de aanbesteding van directie- en rentmeesterstaken, in 2020 nog niet in uitvoering genomen. In 2021 wordt de uitvoering van de beleidsvisie voorbereid. Verwachting is dat vanaf de herfst van 2021 gestart wordt met de uitvoering van de beleidsvisie voor wat betreft de agrarische structuurversterking.
Samenwerking
Ook in 2020 is veelvuldig samengewerkt en overleg gevoerd met de gemeente Kampen. Niet alleen operationeel over concrete vraagstukken, maar ook beleidsmatig zoals bijvoorbeeld over de ruimtelijke ordening. Concreet heeft de gemeente in 2020 een fietspad gerealiseerd op de dijk van de Ramspol tot het rietdepot. Ook onze betrokkenheid bij de gebiedscoöperatie IJsseldelta blijft sterk. Onderwerpen in 2020 waren onder meer IJsseldelta Boert Bewust, het project Boerderij Educatie, streekmerk, de ontwikkelingsvisie WERK en energie coöperatie IJsseldelta. Tot slot heeft de provincie in het kader van de verbreding van de provinciale weg N307 afspraken gemaakt met de pachters die gronden verliezen, ook zijn er afspraken gemaakt tussen de provincie en Stadserven over verkoop van de grond.
De werkgroep WERK (Waardevol, Energiek, Rendabel Kampereiland) is begin 2019 van start gegaan. De eerste sessies met bewoners zijn georganiseerd met als doel om te bepalen wat waardevol is aan het gebied en hoe het Kampereiland ook in de toekomst aantrekkelijk blijft om te wonen en werken. De resultaten zijn samengebracht in het rapport WERK in uitvoering, dat in 2020 is gepresenteerd. Daarnaast is dit rapport besproken met de Stadserven en de gemeente Kampen en is aangegeven dat een aantal inhoudelijke onderwerpen meegenomen worden in de uitvoering van de beleidsvisie. Dit project heeft een bijdrage de Stadserven ontvangen van €10.000,-. Door het jaar heen zijn diverse nieuwsbrieven uitgebracht en zijn verschillende nieuwsberichten geplaatst op de website en op social media. Bijzondere aandacht is besteed aan de wisseling van bestuur en bedrijfsvoering van de Stadserven.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
In 2020 is de inzet op MVO zeer beperkt geweest. Door de coronacrisis waren er nauwelijks maatschappelijke activiteiten en evenementen, waar de Staderven eventueel ondersteuning aan zou kunnen bieden.
